Tarih öncesi çağlar, isimlerini genellikle atalarımızın o dönemde ustalaştığı malzemelerden almıştır: taş, bakır, tunç ve demir gibi.
Peki geleceğin arkeologları aynısını günümüz çağı için yaparsa, 21.yüzyılı tanımlamak için hangi malzemeyi seçerlerdi?
Silikon? Plastik? Her ikisi de dünyayı olumlu ya da olumsuz şekilde etkilemektedir. Ancak; karar yalnızca ölçeğe dayalı olacaksa, o zaman tek bir cevap olabilir:Beton çağında yaşıyoruz.
Yeryüzünde bu kadar yaygın olan çok az insan yapımı malzeme vardır. Beton, filozof ve ekolojist Timothy Morton’un “hiper nesne” olarak tanımladığı şeye tam olarak uymaktadır. O kadar muazzam ve yaygın ki, sahip olduğumuz zihinsel yetilerle tam olarak tasavvur edilemez. Dünyanın bütününü aklınızda canlandırmaya çalışırsanız, bunun imkansız olduğunu çok geçmeden anlarsınız.
Hiper nesneler, muazzam büyüklükleri ve kapsayıcılıkları nedeniyle insanlar tarafından bütünüyle görülmesi, kavranması ve algılanması mümkün olmayan varlıklardır. Her ne kadar bu varlıkların tamamını görmemiz mümkün olmasa da onları yarattıkları etkiler, neden oldukları sonuçlar yoluyla fark edebiliyoruz.
Weizmann Bilim Enstitüsü’nden Emily Elhacham ve meslektaşları yakın zamanda bu imkansız görünen durumu çözmek için bir çalışma yaptı. Amaçları, dünyadaki tüm cansız insan yapımı nesnelerin ağırlığını hesaplayarak, Antroposen sırasında insanlığın etkisini daha iyi anlamaktı. Hesaplamalarının bir parçası olarak, insan yapımı (antropojenik) nesnelerin yaklaşık yarısının beton olduğunu tespit ettiler. Daha da ilginci mevcut büyüme hızı devam ederse, 2040’lı yıllarda beton dünyanın biyokütlesinin toplam ağırlığını geçebilecektir.
Antroposen, insanoğlunun Dünya’ya olan etkisinin en üst düzeylere çıktığı Sanayi Devrimi’nden bugüne olan süreç ve devam edecek bu duruma İnsan Çağı da denen döneme verilen isim.
Biyokütle, yaşayan ya da yakın zamanda yaşamış canlılardan elde edilen fosilleşmemiş tüm biyolojik malzemenin genel adıdır.
HİPER-NESNE BETON İLE İLGİLİ DÜNYADAN FOTOĞRAFLAR
Hindistan’ın Chandigarh kentinde bir hükümet binası
İngiltere’deki Tricorn Center
Tsunamileri azaltmak için Şili kıyılarına yakın bir beton kanal
Los Angeles Nehri bir zamanlar serbestçe akıyordu, ancak 20. yüzyılın başlarındaki sel baskınından sonra daha kontrol edilebilir bir kanalla kaplandı.
Hasankey’te bulunan tarihi Koç Camii’nin etrafına, Ilısu Barajı sularından etkilenmemesi için yerleştirilen beton bloklar
Batı Şeria’daki Beit Jala kasabasındaki beton bariyer duvar
Japonya’da devasa bir koruyucu deniz duvarı
Güneybatı Çin’deki bir baraj inşaatı
Brezilya’daki Brasilia Katedrali
Pantheon, Roma, İtalya – MS 2. yüzyıl
Bir Alman sanat eseri olan Zaman Piramidi için, 1000 yıl boyunca her on yılda bir beton blok yerleştirilecek. Sonunda bir piramit oluşacaktır.
Denize atılan beton resifler
Beton “tetrapodlar” Japonya, Kesennuma’da bir gelgit adasını okyanustan koruyor.
California’daki Oroville Barajı dolusavakı
Birleşik Krallık’taki Spurn Point’teki beton bir askeri sığınak
İngiltere’de Bronz ve Demir Çağı kalelerinin de bulunduğu Titterstone Clee Tepesi’ndeki eski bir taş ocağı binası.
İnş.Yük.Müh. olan Yasin Engin, lisans ve yüksek lisans eğitimini Boğaziçi Üniversitesi'nde tamamlamıştır. 16 yıldır beton ve çimento sektöründe çalışmaktadır. Web sitesindeki tüm yayınlar Yasin Engin tarafından paylaşım amacıyla hazırlanmıştır. Yayınlar kaynak gösterilerek kullanılabilmektedir.
(yasin.engin@gmail.com)
