Uzun yıllardır Türkiye Hazır Beton Birliği, Türkiye Çimento Müstahsilleri Birliği ve bazı firmalar beton yolların bir alternatif olarak değerlendirilmesi gerektiği ile ilgili duyurular, çalışmalar ve seminerler yapıyor. Elbette bunun altında yatan nedenlerden biri belki de başlıcası hazır beton ve çimento sektörünün bir pazar kazanma arzusudur. Ancaki bu duruma farklı bir pencereden de bakmak gerekiyor. Yerli ürün olan çimento ile ithal ürün olan bitüm ülke ekonomisi için çok farklı etkilere sahiptir. Tam kapasite üretim yapamayan çimento sektörü en azından bu atıl kapasiteyi kullanabilir, yeni bir istihdam oluşabilir, cari açığa katkı sağlanabilir, devlet vergi alabilir…

Asfalt ile betonun kıyaslanmasınında tarafsız ve bilimsel yaklaşımda bulunulması gerekiyor. Bu nedenle akademik çalışmaları ve dünyadaki örnekleri incelemek ve değerlendirmek daha nesnel ve bilimsel bir kararın ortaya çıkmasına neden olacaktır. Mühendislik bakıç açısıyla bu iki farklı kaplama için şunu söyleyebilir: İkisininde artı ve eksileri var. Bu artı ve eksilerin toplamı yani hangisinin en uygun olduğu ülkeye, iklime ve sahip olunan doğal kaynaklara göre değişebilir. Ayrıca, bu iki malzeme sürekli kendini performans olarak geliştirmektedir. Bir diğer husus da çimento ve asfalt maliyetleri arasındaki farkın sürekli dalgalanmasıdır. 2014 yılında bitüm ucuzlarken, çimento pahalandı. 2015 yılında bu durum terse dönebilir. Yani artılar eksi, eksiler artı olabilir. Ancak, bu durum teknik özellikler açısından çoğunlukla geçerli değildir.

Türkiye’de Durum

Türkiye’deki karayollarının neredeyse 20 km’si beton kaplamadır. Bu miktar ihmal edilebilir düzeydedir. Bu 20 km yolun son 10 yılda yapıldığını da belirtmek gerekiyor. Yani yılda 2 km beton yol.

Köy yollarında ise durum biraz daha farklı. Son yıllarda devlet desteği ile birçok köy yolu yenilenmektedir. Çoğunluk olarak yollar asfalt veya stabilize yapılsa da beton yol oranı giderek artmaktadır. Bunun nedenleri:

  • Aflat ve stabilizenin çok hızlı bozulması ve yolların konforsuzlaşması
  • Beton santrallerinin neredeyse her ilçede olması
  • Maliyetinin uygun olması
  • Özellikle sıcak bölgelerde asfaltın erimesi ve çakılların kazalara neden olması
  • İnsanların beton yol talebi
  • Kurumların beton yolun daha kaliteli olduğuna dair inancı

 

Beton köy yolları aslından yazının başında bahsedilen kurumların, akademisyenlerin ve mühendislerin belirttiği “beton yol” dan farklıdı. Çünkü, beton köy yolları için bir mühendislikten bahsedilemez. Bu yollar çok hızlı ve ucuza yapılmak istenmektedir. Yollardan beklenti sağlam ve dayanıklı olmasıdır. İlk yıllarda bu beklenti sağlanabilse de ileriki yıllarda performans kaybı görülmesi çok olasıdır. Çünkü, daha önce denildiği gibi mühendislik yaklaşımı yoktur. Ancak, yinede bu yolların asfalta (soğuk kaplama) ve stabilizeye oranla çok daha dayanıklı olacağı öngörülebilir.

Beton köy yollarında genel olarak S3-S4 kıvam ve C20/25 ya da C25/30 dayanım sınıfında hazır beton kullanılıyor. Beton tranmikser ile seriliyor ve işçiler tarafından yerleştiriliyor. Duruma göre vibratörlü mastar ile sıkıştırılıyor. İşçilik noktasında eksikler ve hatalar sıkça görülmektedir. Ayrıca, kullanılan hazır betonun çevresel etkilere karşı direnci sorgulanmıyor. Özellikle donma-çözülme riski göz ardı ediliyor. Bu ihmaller kaplama ömrünü elbette olumsuz etkiliyor. Bir diğer ihmal ise derz konusudur.

 Aşağıdaki tabloda 2013 yılı sonu itibari ile köy yollarının yol cinsine göre uzunluğu görülmektedir. Beton yol oranı son yıllarda artmaktadır. 2014 yılı verilerininde linki verilmiştir. Ancak, 2012 yılından itibaren birçok köy mahalle statüsüne geçtiği için veriler değişmiştir.

Köy Yolları (2013)
Yol Cinsi Uzunuk (Km) Oran
Stabilize 143439 44,4%
Asfalt 139234 43,1%
Tesviye 25449 7,9%
Ham Yol 5778 1,8%
Parket Taşı 3920 1,2%
Beton 5223 1,6%
Toplam 323043 100,0%

Beton köy yollarının durumunu en iyi medyada çıkan haberlerden takip etmek mümkün. Aşağıdaki link son bir yıla ait bazı haberleri içermektedir.

Son bir yılda medyada çıkan haberleri görmek için tıklayınız

Köy yolları beton konforuna kavuşuyor – Samsun

http://www.iha.com.tr/haber-koy-yollari-beton-konforuna-kavusuyor-386032/

Kandıra’da Üç Köye Beton Yol – Kocaeli

http://www.hurriyet.com.tr/yerel-haberler/Kocaeli-Haberleri/kandira-da-uc-koye-beton-yol_87774

Dayanıklı ve uzun ömürlü beton köy yolları – Kocaeli

http://www.derinceekspres.org/kent-haberleri/dayanikli-ve-uzun-omurlu-beton-koy-yollari-h11777.html

20 milyonluk beton yol ihalesi – Ordu

http://altinordu.bel.tr/20-milyonluk-proje-hayata-geciyor/

Şanlıurfa’da İlk Olarak Beton Yolda Finişer Makinesi – Şanlıurfa

https://www.urfanatik.com/haber/3546169/buyuksehir-yol-yapiminda-artik-daha-guclu

Köseli Köyün’de Beton Yol Çalışması Tamamlandı – Osmaniye

http://www.osmaniyemedya.com/haber/1753/koseli-koyunde-beton-yol-calismasi-tamamlandi.html

İhsaniye’nin Merkezinden yollar yenileniyor – Kocaeli

http://www.kocaeligazetesi.com.tr/ihsaniyenin-merkezinden-yollar-yenileniyor-619369h.htm

Siverek köy bağlantı yolları betonla kaplanacak – Şanlıurfa

http://www.sivereksonhaber.com/siverek-koy-baglanti-yollari-betonla-kaplanacak.html

Vali Karahan’dan yol açılışı – Giresun

http://www.yenigiresun.net/haber/gundem/vali-karahan%E2%80%99dan-yol-acilisi/1493.html

Sis Dağı Yaylasına 5 Km Beton Yol – Giresun

http://www.cotanaklar.net/sis-dagi-yaylasina-5-km-beton-yol.html

Yomra’da Beton Yolu Dualarla Açtılar – Trabzon

https://www.iha.com.tr/haber-beton-yolu-dualarla-actilar-418038/

 

 

Değerlendirme

  • Karayollarında olmasa da mahalle ve köy yollarında beton kaplama tercihi son yıllarda artmaktadır.
  • 2015 yılında Ordu ilinde 72 mahallede toplam 72 km beton yol yapılacaktır. Yaklaşık 60 bin m3 hazır beton kullanılacaktır. Bu miktar Anadolu’da ortalama bir beton tesisinin yıllık ortalaması kadardır.
  • Mevcut beton köy yollarının performansı birkaç yıl içerisinde görülecektir.
  • Daha sağlam ve dayanıklı yollar için bölgesel şartname hazırlanmalı ve uygulanmalıdır.

Loading

BetonveCimento.com için Patreon üzerinden destekte bulunmak ister misiniz?
Become a patron at Patreon!

By Yasin Engin

İnş.Yük.Müh. olan Yasin Engin, lisans ve yüksek lisans eğitimini Boğaziçi Üniversitesi'nde tamamlamıştır. 16 yıldır beton ve çimento sektöründe çalışmaktadır. Web sitesindeki tüm yayınlar Yasin Engin tarafından paylaşım amacıyla hazırlanmıştır. Yayınlar kaynak gösterilerek kullanılabilmektedir. (yasin.engin@gmail.com)

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

İlginizi Çekebilir
Yapı malzemeleri içerisinde bölgesel olarak fiyatı en değişken malzeme hazır…
Cresta Posts Box by CP